https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt Transport and Communications Science Journal (TCSJ) vi-VN Tạp chí Khoa học Giao thông vận tải 1859-2724 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2454 Trần Văn Giáp ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2382 Giao thông vận tải đang là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính (KNK) chủ yếu do nhu cầu năng lượng lớn trong khi năng lượng chủ yếu đến từ nhiên liệu hóa thạch. Nghiên cứu này nhằm xác định lượng phát thải khí nhà kính (KNK) từ xe máy tại Hà Nội dựa trên đặc trưng lái ngoài thực tế, sử dụng phần mềm mô phỏng phát thải IVE. Dữ liệu lái thực được thu thập bằng thiết bị Garmin 65s trên 40 tuyến đường của Hà Nội. Bộ lọc gồm 9 bước đã được sử dụng để xử lý các sai số ngẫu nhiên, tỷ lệ các điểm dữ liệu đã được phát hiện và xử lý là 7,1%. Sự phân bố công suất riêng của xe máy tại Hà Nội tập trung chủ yếu trong vùng có vận tốc bằng 0 hoặc vùng có công suất thấp. Kết quả cho thấy hệ số phát thải KNK của xe máy tại Hà Nội đối với CO2 và CH4 lần lượt là 46,71 g/km và 0,27 g/km. Tổng lượng phát thải KNK từ xe máy năm 2020 ước tính khoảng 1,36 triệu tấn CO₂tđ và có thể đạt 1,78 triệu tấn vào năm 2025. Mức phát thải KNK trung bình năm của một xe máy trong điều kiện lái thực tại Hà Nội vào khoảng 0,41 tấn CO₂tđ. Anh Vũ Thị Ngọc Mai Vũ Thị Hiểu Nguyễn Trọng Minh Bùi Lê Hồng Yến Thân Thị Hải Liên Nguyễn Thị Yến ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 213 227 10.47869/tcsj.76.3.2 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2350 Động cơ cháy do nén hỗn hợp đồng nhất (homogeneous charge compression ignition – HCCI) có ưu thế về phát huy công suất và giảm phát thải nên đang được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của nhiệt độ sấy nóng khí nạp tới đặc tính cháy và thời điểm bắt đầu cháy của động cơ hoạt động theo cơ chế cháy do nén hỗn hợp đồng nhất (homogeneous charge compression ignition – HCCI), động cơ dùng trong nghiên cứu này được chuyển đổi từ động cơ diesel 1 xi lanh Kubota BD178F(E) với đường nạp được cải tiến nhằm phun n heptan trên đường nạp và trang bị thêm hệ thống sấy nóng khí nạp. Kết quả mô phỏng động cơ HCCI phần mềm mô phỏng AVL – BOOST tại tốc độ 2400 vg/ph, 50% tải cho thấy: Tăng nhiệt độ sấy nóng khí nạp thời điểm bắt đầu cháy sớm dần, động cơ HCCI hoạt động ổn định khi nhiệt độ sấy nóng khí nạp từ 50ºC đến 80ºC, không nên tăng nhiệt độ sấy nóng khí nạp quá 90ºC vì không giữ được đặc tính cháy HCCI nữa. Hà Khương Thị ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 258 270 10.47869/tcsj.76.3.5 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2173 Trong quá trình làm việc trên máy lu rung, độ rung động tác động lên người vận hành là rất lớn, gây cảm giác không thoải mái. Bài báo trình bày mô hình động lực học máy lu rung hai bánh là mô hình phẳng, trong đó có xem xét đến sự dao động ghế lái và ảnh hưởng của độ đàn hồi của nền đất. Trên cơ sở mô hình động lực học, phương trình La-grăng loại II được sử dụng để xây dựng hệ phương trình vi phân mô tả chuyển động của cơ hệ. Kết quả bài báo là cơ sở để đánh giá rung động tác động lên người vận hành trong các trường hợp làm việc và so sánh với tiêu chuẩn ISO về gia tốc ảnh hưởng lên người vận hành. Đồng thời kết quả bài báo cũng khảo sát ảnh hưởng vị trí trọng tâm xe cơ sở đến gia tốc tác động lên người vận hành. Kết quả của bài báo là cơ sở để tiếp tục nghiên cứu, cải tiến kết cấu máy nhằm để giảm thiểu rung động tác động lên người vận hành nhưng vẫn bảo đảm được hiệu quả làm việc. Kha Nguyễn Minh Dưỡng Lê Văn Thắng Trần Đức ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 282 293 10.47869/tcsj.76.3.7 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2301 Thí nghiệm về đo nhiệt thủy hóa của xi măng cho bê tông vẫn còn khá mới mẻ và chưa được áp dụng rộng rãi ở Việt Nam. Mục tiêu của thí nghiệm nhằm đánh giá nhiệt thủy hóa của xi măng tương ứng với từng cấp phối bê tông. Từ đó, có thể lựa chọn loại cấp phối hợp lý cho công trình xây dựng (chẳng hạn như công trình cầu). Bài báo này trình bày một mô hình thiết bị thí nghiệm đo nhiệt độ đoạn nhiệt cho bê tông. Một số kết quả đạt được bao gồm: thiết kế sơ đồ khối hệ thống, thuật toán điều khiển bù nhiệt, chế tạo hoàn chỉnh thiết bị thí nghiệm đo nhiệt độ đoạn nhiệt cho bê tông, thiết bị cho phép theo dõi và vận hành từ xa trên internet, kết quả thí nghiệm có thể trích xuất dưới dạng file excel. Việc tích hợp các thiết bị như bộ điều khiển nhiệt độ, thiết bị kết nối internet, bộ điều khiển PLC giúp việc chế tạo thiết bị trở nên nhanh chóng, hoạt động tin cậy, nhiều tiện ích mà vẫn đảm bảo chi phí hợp lý. Kết quả nghiên cứu của nhóm góp phần thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi thí nghiệm đo nhiệt độ đoạn nhiệt cho bê tông tại Việt Nam. Thăng Đỗ Văn Tú Đỗ Anh Dũng Nguyễn Trung ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 294 304 10.47869/tcsj.76.3.8 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2360 Trong sự làm việc của bản mặt cầu bê tông, bên cạnh ứng xử kháng lại các tải trọng tác động từ mặt cắt, một cơ chế khác đóng góp vào khả năng chịu lực của bản đã được nhiều nghiên cứu chỉ ra. Cơ chế đó được biết đến là hoạt động vòm nén phát sinh trong bản dưới tác động của tải trọng. Với sự đóng góp của cơ chế này mà khả năng chịu lực của bản mặt cầu đã được gia tăng. Do đó khả năng chịu lực thực tế của bản mặt cầu lớn hơn đáng kể so với khả năng chịu lực được dự tính theo phương pháp thiết kế truyền thống được cho phép trong tiêu chuẩn thiết kế cầu TCVN 11823-2017. Như vậy, một khi xem xét sự đóng góp của hoạt động vòm vào khả năng chịu lực của bản mặt cầu, lượng cốt thép cần thiết phải bố trí cho bản mặt cầu có thể được giảm đi mà vẫn đảm bảo khả năng chịu lực của bản mặt cầu. Trên cơ sở của vấn đề, nghiên cứu thực nghiệm sự làm việc của bản mặt cầu bê tông cốt thép đổ tải chỗ dưới tác động của tải trọng bánh xe đã được thực hiện và được trình bày trong bài báo này. Các kết quả thực nghiệm sẽ được phân tích và so sánh với các kết quả dự tính khả năng chịu lực của bản mặt cầu theo các mô hình tính khác nhau để thấy được sự đóng góp của hiệu ứng vòm vào khả năng chịu lực của bản mặt cầu. Từ đó các kiến nghị liên quan trong công tác thiết kế bản mặt cầu bê tông sẽ được đề xuất. Tùng Bùi Thanh Truyền Trần Thế Hiếu Nguyễn Đức ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 305 319 10.47869/tcsj.76.3.9 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2299 Hệ số truyền nhiệt đối lưu (convective heat transfer coefficient – CHTC) đóng vai trò quan trọng trong việc tính toán tác động của nhiệt lên kết cấu, đặc biệt là cho kết cấu cầu bê tông. Tuy nhiên, cho đến nay, các hệ số này thường là hệ số kinh nghiệm, không tính đến cấu hình mặt cắt và hướng của các bề mặt dầm so với hướng gió. Bài báo này trình bày kết quả của một nghiên cứu sử dụng phân tích động lực học chất lỏng (computational fluid dynamic – CFD) kết hợp với mô phỏng truyền nhiệt trong phần mềm Comsol Multiphysics để xác định giá trị CHTC cho bề mặt ngoài của dầm cầu bê tông có mặt cắt dạng hộp bắc qua sông. Nghiên cứu không chỉ xem xét tốc độ gió và nhiệt độ bề mặt mà còn tính đến các thông số hình học của mặt cắt dầm. Các mô hình dự đoán CHTC được xây dựng dựa trên kết quả mô phỏng bằng phương pháp hồi quy toán học. Bằng cách sử dụng CHTC được tính toán dựa trên các công thức dự đoán này, phân bố nhiệt độ trong dầm hộp cầu bê tông được tính toán và so sánh với dữ liệu đo được, cho thấy mức độ tương thích cao. Quang Ngô Đăng Cường Nguyễn Huy ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 333 347 10.47869/tcsj.76.3.11 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2389 Bối cảnh đô thị hóa và già hóa dân số tại Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ, khiến nhu cầu tiếp cận giao thông công cộng của người cao tuổi trở nên cấp thiết, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội. Thủ đô Hà Nội hiện đã phát hành tổng cộng 532.637 thẻ vé miễn phí cho người cao tuổi. Bài báo trình bày một cách khoa học quá trình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của hành khách là người cao tuổi đối với dịch vụ buýt trong bối cảnh áp dụng giá vé miễn phí ở Hà Nội, Việt Nam. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng hành khách là nữ giới và ở độ tuổi cao hơn sẽ có xu hướng hài lòng hơn với dịch vụ buýt. Hành khách cao tuổi sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất bởi tính tiếp cận và sự an toàn khi họ đánh giá sự hài lòng của bản thân đối với dịch vụ. Chính sách giá vé miễn phí cũng là một yếu tố có tác động đáng kể đến sự hài lòng của hành khách và bên cạnh đó là các yếu tố như tính nhanh chóng kịp thời và thoải mái tiện nghi. Kết quả này nhấn mạnh rằng chính sách giá vé miễn phí đóng vai trò quan trọng đến sự hài lòng và thu thút người cao tuổi sử dụng dịch vụ buýt nhưng những yếu tố quyết định nhất vẫn là các đặc tính của dịch vụ. Do đó, các doanh nghiệp buýt cần phải tiếp tục nỗ lực để phát triển dịch vụ của mình trở nên thân thiện hơn với người cao tuổi. Ly Đỗ Thị Hương Quỳnh Phan Thị Thanh Thắm Nguyễn Thị Hồng Dung Phạm Thị Đạt Đỗ Minh Châu Trần Minh Quế Nguyễn Thị Nguyệt Hiếu Nguyễn Minh ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 198 212 10.47869/tcsj.76.3.1 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2430 Trước nhu cầu ngày càng tăng về các phương tiện giao thông hiệu suất cao và tiết kiệm năng lượng, việc nâng cao khả năng điều khiển mô-men xoắn của động cơ kéo trở thành một hướng nghiên cứu quan trọng. Trong đó, động cơ đồng bộ nam châm vĩnh cửu từ thông dọc trục (AFPMSM) với ưu điểm cấu trúc phẳng gọn và mật độ mô-men cao đang được ứng dụng rộng rãi trong các hệ thống truyền động điện hiện đại. Bài báo này đề xuất một phương pháp nhằm tăng cường mô-men xoắn của AFPMSM trong xe điện thông qua sự kết hợp giữa điều khiển dự đoán (MPC) và mạng học sâu (DNN) để tối ưu hàm chi phí. MPC điều chỉnh các hệ số trọng số nhằm giảm thiểu hàm chi phí (J) trong khi vẫn tuân thủ các ràng buộc về điện áp và dòng điện. Mạng DNN gồm năm tầng: một tầng đầu vào với năm nút tương ứng với các tham số như mô-men yêu cầu, tốc độ động cơ, dòng điện, mô-men động cơ và mô-men tải; ba tầng ẩn với 224 nút sử dụng hàm kích hoạt ReLU; và một tầng đầu ra với ba nút cùng hàm kích hoạt Sigmoid. Kiến trúc này cho phép điều chỉnh trọng số theo thời gian thực đối với mô-men xoắn, dòng điện và điện áp điều khiển, từ đó nâng cao độ chính xác quan sát, giảm gợn mô-men và tăng hiệu suất hệ thống. Tính thích nghi của bộ điều khiển MPC-DNN đảm bảo độ chính xác cao ngay cả trong điều kiện có nhiễu hoặc thay đổi. Thuật toán điều khiển lai được triển khai bằng Python cho thấy kết quả đầy hứa hẹn, mở ra hướng đi mới cho các hệ thống điều khiển thông minh và truyền động điện hiện đại. Hải Nguyễn Văn Hà Võ Thanh ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 228 242 10.47869/tcsj.76.3.3 https://tcsj.utc.edu.vn/index.php/tcgtvt/article/view/2186 Khi thiết kế mới, nâng cấp một hệ thống điều khiển tín hiệu trong ga, đưa nó vào hoạt động điều khiển chạy tàu, việc xác minh tính đúng, tính an toàn của hệ thống liên khóa máy tính, hệ thống thành phần cốt lõi của hệ thống điều khiển tín hiệu trong ga là vấn đề cấp thiết, đặc biệt khi triển khai chúng ở các loại hình đường sắt ở Việt Nam. Phân tích các hoạt động chạy tàu trong ga sẽ đặt ra những quy trình công nghệ với sự tham gia của các yếu tố tạo nên những quy trình an toàn. Phân tích hoạt động của hệ thống điều khiển tín hiệu trong ga sẽ nhóm ra được các yếu tố, thiết bị liên quan tới tính đúng và tính an toàn của các tác nghiệp chạy tàu trong ga. Xây dựng sơ đồ thuật toán thực hiện tác nghiệp điều khiển chạy tàu của ga sẽ là cơ sở cho việc thiết kế, xây dựng hệ thống liên khóa máy tính. Đưa các yếu tố, thiết bị theo các nhóm đã được hình thành khi phân tích vào thuật toán sẽ đảm bảo sự tham gia cần thiết, đủ và hợp lý của chúng cho tác nghiệp chạy tàu hoạt động đúng và an toàn. Việc kiểm tra, xác minh tính đúng, tính an toàn sẽ được thực hiện, thực hiện tự động trên cơ sở các thuật toán này. Việt Nguyễn Duy ##submission.copyrightStatement## 2025-04-15 2025-04-15 76 3 243 257 10.47869/tcsj.76.3.4